کسب‌وکار دیجیتال یکی از بزرگ‌ترین تحول‌های قرن ۲۱ بوده. داستان کسب‌وکار دیجیتال از وقتی شروع شد که اینترنت وارد زندگی همه آدم‌ها شد؛ همون روزایی که هیچ‌کس فکرش رو هم نمی‌کرد یه روزی بشه بدون نیاز به بیرون رفتن از خونه، خرید کنیم!
تو همون دوران، شرکت‌هایی مثل آمازون با یه ایده عجیب و هیجان‌انگیز، اولین فروشگاه‌های اینترنتی رو راه انداختن. همین حرکت باعث شد دنیای خرید و فروش کلا زیر و رو بشه و خیلی از کسبوکارهای سنتی کم‌کم از رونق بیفتن.
ساخت فروشگاه آنلاین نه تنها شیوه خرید و فروش دنیا رو عوض کرد، بلکه این داستان، شروع ماجرایی بود که امروز بهش می‌گیم: کسب‌وکار دیجیتال.
کسب‌وکار دیجیتال یعنی چی؟
به زبون ساده، کسب‌وکار دیجیتال یعنی استفاده از اینترنت و تکنولوژی برای ارائه محصول یا خدماتی که کسب‌و کار شما داره. به جای اینکه مشتری به صورت فیزیکی بیاد برای خرید، تو می‌تونی با استفاده از فضای مجازی، گوشی و لپ‌تاپ بری دم گوشش بخونی: «بیا و محصول منو بخر!»
اینجور کسب‌وکارها می‌تونن در مورد هر چیزی باشن؛ از فروشگاه‌های آنلاین مثل دیجی‌کالا گرفته تا اپلیکیشن‌های خدماتی مثل اسنپ یا حتی سرویس‌های سرگرمی مثل فیلیمو.
اگه دوست دارین بیشتر در مورد دنیای دیجیتال بدونین پیشنهاد می‌کنیم بلاگ دنیای هیجان‌انگیز دیجیتال مارکتینگ رو هم بخونین.
چرا کسبوکارهای دیجیتال انقدر طرفدار پیدا کردن؟
١. دسترسی نامحدود: مشتری‌های یک کسب‌وکار دیگه نیازی نبود در تایم کاری فروشگاه، حتما به اونجا سر بزنن! بلکه می‌تونستن هر زمانی که بخوان از فروشگاه موردنظرشون خرید کنن؛
٢. مخاطبین بیشتر: همونطور که توی بلاگ دیجیتال مارکتینگ هم اشاره کردیم، مهم‌ترین مزیت دیجیتالی بودن اینه که می‌تونی بجای هدف قرار دادن یک شهر یا محله خاص، کل کشور یا حتی کل دنیا رو هدف قرار بدی.
٣. هزینه‌های جانبی کمتر: با ظهور کسب و کارهای دیجیتال، دیگه نیازی به داشتن یک مکان فیزیکی برای ارائه خدمات نبود! خدمات خیلی ساده و راحت روی بستر سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها انجام می‌شه؛
۴. فرصت‌های بازاریابی بیشتر: وقتی کسب‌وکار روی بستر اینترنت باشه، می‌تونی با هزارتا روش و ابزار تبلیغاتی مختلف، محصولت رو جلوی چشم مشتری بذاری؛ حتی بهتر از یه ویترین لوکس!
۵. وجود سرویس‌های خودکار: خیلی از کارها مثل خرید، ثبت سفارش، یا حتی اضافه کردن محصول، به صورت خودکار و از طریق وب‌سایت‌های هوشمند انجام می‌شه؛ بدون اینکه لازم باشه دائم پشت سیستم باشی.
مفهوم کسب‌وکار دیجیتال
هر کسب‌وکار دیجیتالی باید از چند اصول مشخص، پیروی کنه، که همین اصول موفقیت یک کسب‌وکار رو تضمین می‌کنه:
١. انعطاف‌پذیری (Flexibility): یک کسب‌وکار باید توانایی تغییر سریع در واکنش به نیازهای بازار، رفتار مشتریان یا شرایط اقتصادی رو داشته باشه؛
٢. مقیاس‌پذیری (Scalability): مقیاس‌پذیری به این معنی که اگر یک کسب‌وکار تعداد مشتریانش یا حجم فروشش زیاد شد، با همون منابع مالی، منابع انسانی یا… بتونه ادامه بده؛
٣. پایداری (Sustainability): کسب‌وکار باید بتونه در طول زمان به فعالیت خودش ادامه بده و منابع و نیروی انسانی و سرمایه لازم خودش برای طولانی مدت مدیریت کنه؛
۴. تمرکز بر ارزش مشتری (Customer-Centricity): این که یک کسب‌وکار چقدر می‌تونه موفق باشه، به این بستگی داره که چه توانایی در ایجاد ارزش برای مشتری و چقدر توانایی نسبت به پاسخگویی به نیازهای مشتریانش داره؛
۵. نوآوری (Innovation): نوآوری یعنی ایجاد راه‌حل‌های جدید برای مشکلاتی که موجود هست، یا ارائه محصولات و خدماتی متفاوت که می‌تونه مزیت رقابتی ایجاد کنه؛
۶. مدیریت ریسک (Risk Management): توانایی پیش‌بینی اتفاقات غیرمنتظره برای یک کسب‌وکار و مقابله با چالش‌ها، بدون از دست دادن بازار یا مشکلات مالی، بدون اینکه کسب‌وکار بخواد فعالیت‌های اصلی خودش رو متوقف کنه!
چطور یک کسب‌وکار دیجیتال راه‌اندازی کنیم؟
طبق مقالات معتبر، راه‌اندازی کسب‌وکار دیجیتال یک مسیر مرحله‌به‌مرحله‌ست. چه بخوای یک کسب‌وکار سنتی رو به فضای دیجیتال منتقل کنی، چه بخواین از صفر یه بیزینس دیجیتال بسازین، لازمه این قدم‌ها رو طی کنین:
١. برنامه‌ریزی و نقشه کسب و کار (Business Plan)
نقشه راه کامله، تو بیزینس پلن باید این موارد رو مشخص کنی:
- دقیقا چه چیزی می‌خوای بسازی؟
- هدفت چیه؟
- بازار این کسب‌وکارچطوره و چقدر ظرفیت داره؟
- مخاطب هدف و مشتری‌هات کیا هستن؟
- رقبای اصلی چه کسایی‌ان؟
این نقشه کسب‌وکار دیجیتال مثل یک پایه محکم برای شروع هر بیزینس آنلاینی هست!
٢. شناخت مخاطب هدف
مخاطب، قلب کسب‌وکار دیجیتال توئه. باید بفهمی کیه؟ چه نیازها و دغدغه‌هایی داره و بیشتر تو کدوم پلتفرم‌ها، فعاله؟ یکی از ابزار مهم این مرحله، پرسونای مشتریه که بهت کمک می‌کنه تصویر شفاف‌تری از مشتری واقعی داشته باشی.
٣. مزیت رقابتی (ارزش پیشنهادی)
این همون دلیلیه که باعث می‌شه کاربر تو رو انتخاب کنه نه رقیبت رو! فهمیدن دلیل اینکه چه چیزی کسب‌وکار تو رو خاص می‌کنه، یه نکته مهمه!
۴. پیدا کردن شرکای کلیدی
قطعا هر کسب و کاری برای شروع نیاز به چندین پشتوانه داره و نمی‌شه تنهایی قله رو فتح کرد! پس برای شروع یک کسب‌وکار نیازمند این هستیم که یک تیم هرچند کوچیک اما در زمینه‌های مختلف (توسعه، بازاریابی و…) داشته باشیم
۵. نوآوری مداوم
کسب‌وکار دیجیتال هیچوقت توقف نداره. باید مدام خودتو با تکنولوژی‌های روز آپدیت کنی، فیچرهای جدید اضافه کنی و تجربه کاربری رو بهتر کنی؛ نوآوری یعنی زنده نگه داشتن کسب‌وکارت!
نمونه‌های موفق از یک کسب‌وکار دیجیتال
طبق مقاله Simplilearn، کسب‌وکار دیجیتال محدود به شرکت‌های بزرگ نیست. بسیاری از کسب‌وکارها از ابتدا به صورت آنلاین و در دنیای دیجیتال شروع به کار کردن و تونستن رشد چشمگیری داشته باشن.
چند نمونه واقعی کسبوکارهای دیجیتال
١. اوبر، اسنپ و تپسی: اوبر در خارج از کشور و اسنپ و تپسی در ایران نمونه‌هایی از کسبوکارهای دیجیتال در زمینه حمل‌ونقل هستن. این پلتفرم‌ها نه فقط به عنوان تاکسی اینترنتی فعالیت می‌کنن، بلکه خدمات متنوعی مثل سفارش غذا، ارسال بسته و سایر سرویس‌های مرتبط رو هم ارائه می‌کنن. این مدل کسب‌وکار، نمونه‌های عالی برای نشون دادن ویژگی دسترسی نامحدود و خودکارسازی، در کسبوکارهای دیجیتال هستن.
٢. نتفلیکس، فیلیمو و فیلم‌نت: این نمونه‌ها نشون می‌دن که یه کسب‌وکار سنتی چطور می‌تونه با هوشمندی خودش رو به یه تجارت دیجیتال موفق تبدیل کنه؛ جندین سال پیش نتفلیکس، DVD می‌فروخت و مردم باید می‌رفتن فروشگاه تا فیلم بخرن. ولی وقتی اینترنت اومد، نتفلیکس خیلی سریع خودش رو تغییر داد و تبدیل شد به یک پلتفرم آنلاین؛ حالا دیگه لازم نیست کسی CD بخره یا منتظر بمونه؛ کاربرا می‌تونن خیلی راحت فیلم‌ها و سریال‌ها رو هرجا و هر زمان آنلاین ببینن!
حتی مدرسه پارت هم، که شما به‌عنوان دانش‌آموز باهاش در ارتباطین، یه نمونه واقعی از یک کسب‌وکار دیجیتاله!
پس اگه شما هم همیشه رویای راه‌اندازی یه کسب‌وکار دیجیتال رو توی ذهن‌تون داشتین، بدونین که این مسیر شاید همیشه آسون و بدون چالش نباشه، اما مطمئن باشین ارزشش رو داره!
راستی، محبوب‌ترین کسب‌وکار دیجیتال از نظر شما کدومه؟
